چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران طی دوره 1389-1368

پس از انقلاب اسلامی و به‌ویژه بعد از سال‌های جنگ تحمیلی لزوم برنامه‌ریزی اقتصادی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. در این زمینه آگاهی از چرخه‌های تجاری که نشان‌دهنده روند تولید ملی است، بسیار مهم جلوه می‌کند. مطالعات انجام شده درباره ادوار تجاری عمدتاً حول دو محور اصلی متمرکز بوده، یکی شناخت عوامل مؤثر بر پیدایش دوره‌های رکود و رونق در اقتصاد و دیگری تحلیل شاخص‌های آماری در رابطه با چرخه‌های تجاری، نظیر وسعت، شدت و طول دوره. در این مقاله چرخه‌های تجاری اقتصاد ایران طی دوره 1389-1368 با استفاده از داده‌های فصلی و سالانه، از هر دو جنبه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. به این منظور با استفاده از فیلتر آماری HP، چهار دوره تجاری در فاصله زمانی مورد بررسی شناسایی شده است که دوره پنجم در مرحله ابتدایی است. متوسط طول دوره‌های رونق و رکود تقریباً مساوی، اما وسعت و شدت دوره‌های رونق از دوره‌های رکود بیش‌تر بوده است. تخمین مدل VAR با استفاده از عمده‌ترین متغیرهای پیشروی تأثیرگذار بر تولید ناخالص داخلی حقیقی، نشان می‌دهد درآمدهای نفتی و مخارج کل دولت توانسته‌اند بیشترین تأثیر را بر نوسانات چرخه‌های تجاری داشته باشند.